تاریخ سازان

حاج رسول صدقیانی (۱۲۴۷ش، تبریز ـ ۱۳۰۲ش، وین) از رهبران فکری جنبش مشروطه و از موسسین مرکز غیبی تبریز و انجمن سعادت استانبولزنده یاد حاج رسول صدقیانی فرزند خَلَف آذربایجان، به سال ۱۲۴۷ هجری شمسی در تبریز محله دَوَچی (شتربان) کوچه صدقیانی ­ها در خانواده ­ای متدین و تاجر پیشه دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت تعلیم و تربیت قرار گرفته و به کسب سواد پرداخت و چون به سن بلوغ فکری رسید ، شغل پدر (بازرگانی) را پیشه خود نموده و بر...

میرزا محمودخان طباطبایی علاءالملکمیرزا محمودخان طباطبایی علاءالملک ، از رجال قاجار در دوره‌های ناصری، مظفری و مشروطه، بوده است. وی در اول شعبان ۱۲۵۸ در تبریز در خانوادۀ نظام‌العلماء متولد شد. پدرش میرزاعلی اصغر مستوفی بود. میرزا محمود مدت ده سال به تحصیل علوم متداول در ایران پرداخت. سپس، برای ادامه تحصیل به تفلیس رفت و پس از چند سال به ایران بازگشت.۱ تاریخ دقیق ورود او به مشاغل دولتی در منابع ذکر نشده است، ولی در حدود اواسط دورۀ ناصر...

جلیل خسروشاهی (۱۲۹۸ش، تبریز ـ ۱۵ شهریور ۱۳۸۶، سوئیس) بنیانگذار اقتصاد نوین در خاورمیانه ـ بنیانگذار فرهنگ مدرسه سازی در ایرانجلیل خسروشاهی در ‌سال ١٢٩٨ هجری شمسی در خانواده پرجمعیت حاج غفار خسروشاهی در تبریز به دنیا آمد. خاندان وی از تاجران سرشناس ایران بودند که هوش و استعدادشان زبانزد خاص و عام بود به‌طوری که برادر بزرگ‌تر جلیل در ‌سال ١٣٠٨ از مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی با کسب رتبه اول به دریافت مدال نائل شده بود. دوران سربازی جلی...

هوار باسکرویل (هُوارد کانْکْلین باسْکِرْویل)هوارد باسکرویل آمریکائی، یکی از معلمان مدرسه مموریال اسکول تبریز (دبیرستان پروین سابق) بود و سنین عمرش از بیست و پنج نگذشته بود. این جوان شوری در سر و شرری در دل داشت که پیوسته او را به خدمتگذاری نوع خود ترغیب و تحریص می کرد. هر چند در صورت، ظاهراً آرام می نمود ولی جوش و خروشی در دل داشت که شاید و باید از آن بی خبر بود. گویی که این بیت خواجه از حال درونی وی خبر می داد: در اندرون من خسته دل ن...

دوشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۴۱ برابر با ۵ ربیع‌الاول ۱۳۸۲ و ۶ اوت ۱۹۶۲ درگذشت حاج محمد نخجوانیحاج محمد نخجوانی ـ نویسنده، پژوهشگر، نسخه‌شناس و از فضلای صاحب‌نام آذربایجان ـ در سن ۸۴ سالگی به علت سکته مغزی دعوت حق را لبیک گفت و در آرامستان طوبائیه با خاک همنشین شد.  وی فرزند حاج علی‌عباس نخجوانی از تجار بنام تبریز بود و در سال ۱۲۵۴ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیل، همانند پدر از تاجران بزرگ تبریز شد و در سفرهایش به جمع‌آوری گ...

ستارخان قره‌داغی (۲۸ مهر ۱۲۴۵، قره‌داغ ـ ۲۵ آبان ۱۲۹۳، تهران) قهرمان ملی، از رهبران طراز اول جنبش مشروطه ایرانستار‌خان قره‌داغی به سال ۱۲۴۵ هجری‌شمسی در منطقه قره‌داغ آذربایجان به دنیا آمد. در سنین جوانی در حادثه مرگ یکی از قاطرچیان مظفرالدین میرزا شرکت داشت و از این رو در زندان نارین‌قلعه اردبیل محبوس گردید که بعد از ۲ سال موفق به فرار شده و به تبریز گریخت. پس از مدتی پرداختن به کارهای مختلف در نظامی‌گری، به جمع تفنگچیان مظفرالدین میرزا درآم...

علی مسیو (۱۲۴۵ش، تبریز ـ ۱۲۸۹ش، تبریز) مبارز، مغز متفکر جنبش مشروطه ایران، پایه‌گذار مرکز غیبی تبریزکربلایی علی مسیو به سال ۱۲۴۵ هجری‌شمسی در محله نوبر چشم به جهان گشود. پس از انجام تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، به کار در اداره گمرک پرداخت و چندی بعد راهی فرانسه، اتریش، قفقاز و ترکیه شد. در طول سفر خود موفق به فراگیری زبان‌های مختلف از جمله زبان فرانسه شد و چون علاقه خاصی به تاریخ انقلاب کبیر فرانسه داشت، پیرامون آن به تحقیق پرداخت ...

عبدالرحیم طالبوف (۱۲۱۳ش، تبریز ـ ۱۲۸۹ش، روسیه) از روشنفکران قبل از جنبش مشروطه، بنیانگذار انشای جدید، نویسندهمیرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی به سال ۱۲۱۳ هجری‌شمسی در محله سرخاب متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش سپری کرد و در ۱۶ سالگی راهی تفلیس شد و به تحصیل زبان و ادبیات پرداخت و ضمن تحصیل در علوم هیئت، فیزیک، شیمی، تاریخ و جغرافیا اطلاعاتی کسب نمود و این در حالی بود که به تجارت مشغول بود و ضمن آن سعی داشت مردم کشورش را از ج...

عباس آقا صراف تبریزی (حدود ۱۲۵۱ش، تبریز ـ ۸ شهریور ۱۲۸۶، تبریز) مبارز، انقلابی، عامل ترور امین‌السلطانعباس‌آقا حاجی محمدزاده معروف به عباس آقا صراف تبریزی ، در حدود سال ۱۲۵۱ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. برگ‌های کهن تاریخ از تولد و سال‌های نخستین زندگی وی خبری ثبت نکرده‌اند. محمدعلی شاه، میرزا علی‌اصغر‌خان اتابک را از سوئیس دعوت و با تفویض صدراعظمی و دادن لقب امین‌السلطان به وی، او را موظف کرد تا اساس مشروطیت را از کشور برچیند و به همین...

سید حسن شریف‌زاده (۴ مرداد ۱۲۶۰، تبریز ـ ۳ شهریور ۱۲۸۷، تهران) از مبارزان طراز اول جنبش مشروطیت در ایرانسید حسن شریف‌زاده به سال ۱۲۶۰ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از تحصیل علوم عربی، ادبیات و خط، به فراگیری زبان‌های فرانسوی، آلمانی، انگلیسی و روسی پرداخت و ضمن آن علوم جدید نظیر فیزیک، شیمی، فلسفه و جغرافیا را نیز فراگرفت. ۳ سال مانده به پیروزی انقلاب مشروطه، همراه با عده‌ای از جوانان تبریز همچون محمدعلی تربیت و سید حسن تقی‌ز...

زینب پاشا (نامشخص، تبریز ـ نامشخص) بانوی مبارز، شجاع و تأثیرگذار در قیام‌های مهم تبریزده‌باشی زینب معروف به زینب پاشا در محله عموزین‌الدین به دنیا آمد و سال تولد وی هنوز مشخص نشده است. از دوران کودکی وی اطلاع چندانی در دست نیست و آنچه مسلم است نام زینب پاشا بعد از جریان انحصار امتیاز تنباکو در صحنه تاریخ ظاهر شد. بعد از برقراری معاهده رژی ـ نحصار امتیاز تنباکو ـ بازار تبریز در اعتراض به این قرارداد تعطیل شد اما مأموران مسلح ناصرا...

حاج علی دواچی (۱۲۵۰ش، تبریز ـ ۱۲۹۰ش، تبریز) از بانیان جنبش مشروطه آذربایجان و مرکز غیبی تبریزحاج علی دواچی (حاج علی ترک)، سال ۱۲۵۰ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. شغل وی فروش دارو بود و مغازه‌ای داشت که از این راه به امرارمعاش می‌پرداخت. با آغاز مبارزات مشروطه‌خواهی به صف مبارزان پیوست و ضمن به دوش گرفتن اسلحه، مبارزان را به لحاظ فکری همراهی و کمک نمود. در سال ۱۲۸۷ هجری‌شمسی بعد از آن که محمدعلی میرزا قوانین مشروطه را زیرپا گذاشت، حاج عل...

احد عظیم‌زاده (۱۰ آذر ۱۳۳۶، اسکو ـ در قید حیات) ابداع کننده فرش دایره، بزرگترین صادر کننده فرش دستباف ایران، کارآفرین برتراحد عظیم‌زاده به سال ۱۳۳۶ هجری‌شمسی در روستای اسفنجان از توابع اسکو متولد شد. در سن ۷ سالگی پدرش را از دست داد و مجبور شد برای امرار معاش خانواده به قالی‌بافی بپردازد. وی تا ۱۳ سالگی صبح‌ها قالی می‌بافت و در کلاس‌های شبانه شرکت می‌کرد و از فقر حاکم رنج می‌برد و آرزو داشت شبی با شکم سیر به استقبال خواب برود. مدت ...

شیخ محمد خیابانی (۱۲۵۹ش، خامنه ـ ۲۱ شهریور ۱۲۹۹، تبریز) روحانی مبارز، بانی حزب دموکرات تبریزشیخ محمد خیابانی در سال ۱۲۵۹ هجری‌شمسی در شهر خامنه به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات، علوم فقه، اصول، هیئت، نجوم، حکمت، طبیعیات، تاریخ و ادبیات را فراگرفت. زندگی وی پس از پیروزی انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ هجری‌شمسی با تأسیس انجمن ایالتی در تبریز وارد مرحله تازه‌ای شد و در جریان محاصره تبریز، در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا نمود. وی در ۳۰ سالگی به‌عنوان نماینده مردم تب...