۷ اسفند ۱۲۷۴ ـ درگذشت میرزا حسن خان خازن‌لشکر
چهارشنبه ۷ اسفند ۱۲۷۴
مصادف با ۱۲ رمضان ۱۳۱۳ و ۲۶ فوریه ۱۸۹۶
درگذشت میرزا حسن خان خازن‌لشکر
میرزا حسن خان خازن‌لشکر ـ اولین بنیانگذار کتابخانه و قرائتخانه عمومی کشور ـ در این سال جهت ترفیع مقام به پایتخت رفت و در همانجا دار فانی را وداع گفت و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
بیش از یک قرن از تأسیس مکتب میرزا حسن خان می‌گذرد و این در حالی است که اطلاع چندانی از زندگی خصوصی بانی آن در دست نیست. وی برای اولین بار در مسجدی جنب ارک علیشاه، مکتبی به راه انداخت که به تدریس علوم با شیوه جدید آموزشی می‌پرداخت و ضمن آن علوم قرآنی، صرف، نحو و ادبیات فارسی و عربی تدریس می‌شد.
تمامی هزینه‌های مدرسه با بیش از ۶۰ نفر از کودکان فقیر و بی‌سرپرست به عهده میرزا حسن خان بود. آنها برای اولین بار لباس متحدالشکل پوشیدند و برخی نیز علاوه بر تحصیل رایگان هزینه‌ای به‌عنوان کمک خرجی دریافت می‌کردند.
این مدرسه از مراکز آموزش برتر تبریز بود که قبل از دوران مشروطیت در حدود سال ۱۲۷۱ هجری‌شمسی دایر شد و به تعلیم و تربیت اطفال پرداخت و زبانهای فارسی، عربی و فرانسوی را در کنار علوم جغرافیا، کشاورزی، هندسه و … آموزش داد.
از دیگر اقدامات خازن‌لشکر، تأسیس مدرسه صنایع بود تا از این طریق بتواند برای فارغ‌التحصیلان، شغلی ترتیب دهد. در این مدرسه مشاغلی چون آهنگری، نجاری، ریخته‌گری و کارهایی که در اسلحه‌خانه نیاز بود تعلیم داده می‌شد تا هم به خدمت دولت درآیند و هم چرخ معیشتی آنها بچرخد.
نخستین کتابخانه و قرائتخانه کشور نیز یادگار خازن‌لشکر است که ۲ سال پس از تأسیس مدرسه ارک، با بنیان نهادن آن در تبریز، نام خود را به عنوان بانی اولین کتابخانه و قرائتخانه عمومی کشور ماندگار کرد. میرزا حسن خان علاوه بر اقدامات ذکر شده، نمایندگی روزنامه اختر در آذربایجان و ریاست کل پستخانه‌های آذربایجان را برعهده داشت و خدمات ارزنده‌ای از خود بجای گذاشت.