۲۳ مهر ۱۳۲۵ ـ تولد جعفر مهراد

جعفر مهراد
(۲۳ مهر ۱۳۲۵، تبریز ـ در قید حیات)
استاد برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی

پروفسور جعفر مهراد در مهر ماه ۱۳۲۵ در تبریز متولد شد. تحصیلات دوران ابتدایی و متوسطه را در مدارس زادگاهش سپری نمود و در سال ۱۳۴۴ در رشته علوم جغرافیایی دانشگاه تبریز پذیرفته شد.
وی در سال ۱۳۵۳ گواهینامه کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم کتابداری از دانشگاه تهران دریافت کرد و در فاصله سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۳ در کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مشغول به کار شد و چندی بعد کتابخانه وزارت رفاه اجتماعی را راه‌اندازی کرد.
مهراد در سال ۱۳۵۵ با استفاده از بورس دانشگاه شیراز جهت ادامه تحصیل در دوره دکترای تخصصی در حوزه سیستم‌ها و مدیریت کتابخانه‌های عمومی به دانشگاه کیس وسترون رزرو در شهر کلیولند ایالت اوهایو، راهی ایالات متحده آمریکا شد و پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت و در دانشگاه شیراز مشغول به کار گردید.
در تابستان سال ۱۳۶۸ به مدت یک سال برای استفاده از فرصت مطالعاتی در دانشگاه لوس آنجلس کالیفرنیا (UCLA) در زمینه پایگاه‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی به تحقیق و مطالعه پرداخت و پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۶۹ به پیشنهاد وزیر فرهنگ و آموزش عالی، کتابخانه منطقه‌ای علوم و تکنولوژی شیراز را که یک مرکز بین‌المللی اطلاع‌رسانی است تأسیس و ریاست آن را بر عهده گرفت.
این استاد در سال ۱۳۸۷ به افتخار مجموعه خدمات علمی و پژوهشی به اتفاق مرحوم دکتر حسن حبیبی، مرحوم مهدوی کنی، آیت الله العظمی مکارم شیرازی و دکتر ابراهیم دینانی حایزه جشنواره بین المللی فارابی را دریافت کرد و یک سال بعد به عنوان چهره ماندگار علم اطلاعات و دانش شناسی انتخاب و معرفی شد.
دکتر جعفر مهراد از سال ۱۳۹۲ به مدت ۴ سال عضویت فرهنگستان علوم را در کارنامه افتخاراتش دارد و در سال ۱۳۹۵ با درجه استادی و پایه ۴۴ از دانشگاه شیراز به بازنشستگی مفتخر گریدد.
از اتفاقات جالب توجه در زندگی این انسان وارسته می‌توان به دوران تحصیل ایشان اشاره کرد که افتخار دانشجویی سه تن از چهره‌های علمی ماندگار تبریزی (دکتر حسین بیگ زاده شکوئی، دکتر یداله فرید و دکتر جلیل تجلیل) را داشت و خود نیز در سال ۱۳۸۸ مفتخر به کسب همین جایگاه علمی گردید.
از مهمترین اقدامات علمی پروفسور مهراد می توان به عناوین زیر اشاره کرد:
• بنیانگذار گروه آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز (۱۳۵۸)
• بنیانگذار دوره‌های تحصیلی کاردانی و کارشناسی رشته علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه شیراز (۱۳۶۲)
• رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز (۱۳۶۳-۱۳۶۵)
• رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز (۱۳۶۵-۱۳۶۸)
• تأسیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد میرزای بزرگ شیرازی در دانشگاه شیراز (۱۳۶۵)
• تأسیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری شیراز (۱۳۶۹)
• عضو هیئت ممیزی دانشگاه شیراز (۱۳۷۰-۱۳۹۳)
• رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (۱۳۷۰-۱۳۹۳)
• عضو کمیسیون ملی اطلاع رسانی وابسته به شورای پژوهش‌های علمی کشور (از سال ۱۳۷۲ تاکنون)
• عضو کمیته ملّی اطلاع‌رسانی وابسته به کمیسیون ملی یونسکو در ایران (از سال ۱۳۷۵ تاکنون)
• تأسیس دوره دکتری رشته کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه شیراز (۱۳۷۶)
• بنیانگذار گروه ارزیابی علم و فناوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۸۲)
• رئیس گروه ارزیابی علم و فناوری در هیأت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی (شورایعالی انقلاب فرهنگی) (۱۳۸۲-۱۳۹۰)
• بنیانگذار و سردبیر نشریه علمی پژوهشی انگلیسی زبان International Journal of Information Science and Management (از سال ۲۰۰۳)
• مؤسس و رئیس کمیته برنامه‌ریزی علم اطلاعات و دانش‌شناسی وزارت علوم (۱۳۸۶-۱۳۹۳)
• تأسیس پایگاه بین المللی استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (۱۳۸۷)
• دبیر شورای راهبری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (1387 تاکنون)
• سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (1387-1393)
• رئیس کمیسیون گسترش تخصصی علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (۱۳۸۹تاکنون)

حاصل سالها تلاش علمی دکتر مهراد به صورت تألیف (۲۱ مورد) و ترجمه کتاب (۱۰ مورد)، راهنمایی پایان نامه (۳۶ مورد) و نشر مقالات علمی (۵۳ مورد) در مجلات معتبر است که در زیر به بخشی از آنها اشاره می شود:
تألیف: روش تحقیق (۱۳۶۱) ، چکیده پایان نامه های تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز (۱۳۶۱) ، نمایه روزنامه اطلاعات از سال۱۳۶۰ تا ۱۳۶۶ ـ ۵ ج (۱۳۶۶) ، مقدمه ای بر خدمات مرجع عمومی (۱۳۶۷) ، استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران (۱۳۸۰) ، استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران (۱۳۸۰) ، ارزیابی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران: اولین ارزیابی خرد دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی دولتی (۱۳۸۴)، طلایه داران علم ایران (۱۳۸۶) ، رتبه بندی علمی دانشگاههای جهان ـ ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) ، نمایه استنادی علوم ایران (۱۳۸۶) ، برترینهای علوم: دانشمندان، نشریات، موسسات علمی و کشورها (۱۳۸۶) ، مبانی فناوریهای اطلاعاتی (۱۳۸۷) ، کتاب تولید علم ایران ۱۳۸۲-۱۳۸۴(۱۳۸۷) ، راهنمای استفاده از طلایه داران علم ایران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (1387) ، رتبه بندی علمی دانشگاههای جهان ـ ۲۰۰۸ (رتبه بندی دانشگاه ژیائوتنگ شانگهای) (۱۳۸۷) ، پردازش زبان طبیعی و بازیابی اطلاعات (۱۳۸۷) ، بررسی وضعیت تولیدات علمی ۲۰ کشور برتر دنیا (۱۳۸۸) ، دومین ارزیابی خرد دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵) (۱۳۸۹) ، دومین ارزیابی خرد دانشگاه آزاد اسلامی ایران (سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵) (۱۳۸۹) ، ارزیابی خرد پارکهای علم و فناوری (سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵) (۱۳۸۹) ، کتاب تولید علم ایران در آی.اس.سی ۱۳۸۵-۱۳۸۶ (۱۳۸۹) ، پیشگامان علمی جهان اسلام (۱۳۹۰) ، راهبردهایی برای کمیته برنامه ریزی کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۹۰) ، آشنایی با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (1392).
ترجمه: فهرستنویسی کامپیوتری (۱۳۷۲) ، نمایه سازی و چکیده نویسی (۱۳۷۴) ، سیستمها ، خدمات و مراکز اطلاع رسانی (۱۳۷۹) ، آشنایی با تکنولوژیهای اطلاعاتی (۱۳۷۷) ، نظامهای بازیابی اطلاعات (۱۳۷۹) ، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات (۱۳۷۹) ، بازیابی اطلاعات: الگوریتمها و روشهای اکتشافی (۱۳۸۴) ، معناشناسی و بازیابی اطلاعات، هفت گفتار (۱۳۸۴) ، رتبه بندی دانشگاههای دنیا و پیام آن برای دانشگاههای کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) (1385) ، رتبه بندی علمی دانشگاههای عضو OIC (1386) ، آشنایی با تکنولوژیهای اطلاعاتی (۱۳۸۹).