۱۴ بهمن ۱۳۱۸ ـ کشته شدن تقی ارانی
یکشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۱۸
مصادف با ۲۴ ذیحجه ۱۳۵۸ و ۴ فوریه ۱۹۴۰
کشته شدن تقی ارانی
تقی ارانی در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۱۶ به اتهام سیاسی همراه ۵۲ نفر از یاران و همفکرانش ـ که به گروه ۵۳ نفر مشهور بودند ـ دستگیر شد. در ۲۱ آبان ۱۳۱۷ رأی دادگاه عالی جنائی درباره گروه اعلام شد و تقی ارانی به‌خاطر عضویت در فرقه اشتراکی در ایران به ۱۰ سال حبس انفرادی محکوم گردید و سرانجام در ۳۸ سالگی، در زندان درگذشت و در آرامستان ابن‌بابویه تهران به خاک سپرده شد.
مسئولان زندان علت مرگ او را بیماری تیفوس اعلام کردند که در زندان شیوع یافته بود ولی دوستان ارانی معتقد بودند که او در زندان کشته شد و علائم مسمومیت در بدنش وجود داشته است.
تقی ارانی به سال ۱۲۸۲ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. در سال ۱۳۰۰ هجری‌شمسی تحصیلات متوسطه را در دارالفنون به پایان رساند و برای ادامه تحصیل در رشته شیمی به آلمان سفر کرد و به سیاست معطوف شد و تحت تأثیر عقاید سوسیالیستی ، روزنامه پیکار را در لایپزیک منتشر ساخت.
وی در پاییز ۱۳۰۴ هجری‌شمسی با همکاری دوستانش، فرقه جمهوری انقلابی ایران را در برلین تشکیل داد و مدتی هم در بخش خاورشناسی دانشگاه برلین به تدریس زبان فارسی پرداخت و در آذر ماه ۱۳۰۷ در دانشگاه برلین از رساله دکتری خود دفاع کرد.
ارانی با زبان‌های آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و عربی آشنا بود و در فلسفه، جامعه‌شناسی و ادبیات مطالعات گسترده‌ای داشت و شعر هم می‌سرود و بیشتر مقالات خود را در نشریات ایرانشهر و فرنگستان چاپ می‌کرد. پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۰۸ هجری‌شمسی، در کنار کار اداری به تدریس فیزیک، شیمی و زبان آلمانی پرداخت و چند سال بعد با همکاری ایرج اسکندری و بزرگ علوی، نخستین شماره مجله دنیا را منتشر نمود.
اتم و بعد چهارم، اصول علم روح، اصول علم شیمی، ماتریالیسم و دیالکتیک، عرفان و اصول مادی، و بشر از نظر مادی از جمله کتاب‌هایی است که به قلم وی نوشته شده‌اند.