۵ مهر ۱۲۵۷ ـ تولد سید حسن تقیزاده
جمعه ۵ مهر ۱۲۵۷
مصادف با ۳۰ رمضان ۱۲۹۵ و ۲۷ سپتامبر ۱۸۷۸
تولد سید حسن تقیزاده
سید حسن تقیزاده ـ ادیب، مبارز و فعال سیاسی ـ در شهر تبریز چشم به جهان گشود.
از سن چهار سالگی شروع به تحصیل کرد و تا ۱۴ سالگی کتابهای فارسی معمول آن زمان را خواند و مقدمات عربی، منطق، فقه و اصول را نزد علمای تبریز آموخت. از آن پس تحولی در افکارش پدید آمد و به علوم ریاضی قدیم، علم کلام، حکمت، طب قدیم، علوم خفیه، تصوف و عرفان قدم نهاد و زبانهای انگلیسی و فرانسه را فراگرفت.
در سال ۱۲۸۱ هجریشمسی به همراه میرزا محمدعلی خان تربیت، میرزا سید حسین عدالت و میرزا یوسف اعتصامالملک، مجله علمی و ادبی گنجینه فنون را تأسیس کرد. در دورههای اول تا ششم مجلس بهعنوان نماینده مردم تبریز و تهران حضور داشت و خدمات ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت. همچنین در سال ۱۲۹۵ هجریشمسی نشریه کاوه را با همکاری جمعی از ایرانیان مقیم آلمان، در شهر برلین انتشار داد.
وی در دوران خدمت خود، مسئولیتهای متعددی چون وزیر طرق، وزیر دارایی، والی خراسان، سفیر ایران در لندن، مأمور سفارت ایران در پاریس، نماینده ایران در مجمع بینالمللی خاورشناسان رم، سفیر ایران در لندن، نماینده دوره پانزدهم مجلس شورای ملی و ریاست مجلس سنا به فعالیت پرداخت.
تولد سید حسن تقیزاده در چند سال آخر زندگی خود، به علت درد پا، قادر به راه رفتن نبود و ناچار با صندلیچرخدار حرکت میکرد تا اینکه در بهمن ۱۳۴۸ در تهران چشم از جهان فروبست.
از آثار مهم وی میتوان به گاهشماری در ایران، مانی و دین او، تحقیق در احوال و آثار فردوسی و ناصرخسرو، رساله تحقیق در احوال کنونی ایران، توجه بیشتر به ولایات، مقدمه تعلیم عمومی، آینده روشن، لزوم حفظ زبان فصیح فارسی، جنبش ملی ادبی، و اخذ تمدن خارجی اشاره کرد. علاوه بر آثار یاد شده، مقالات بیشماری از تقیزاده در مجلات کاوه، آینده، تقدم، تعلیم و تربیت، ارمغان، یغما، مهر، اطلاعات ماهانه، سخن، مجله دانشکده ادبیات تبریز و غیره چاپ شده است.