چند وقتی است که سیمای شهر تبریز و به ویژه میادین اصلی آن، شاهد نوعی تحول هنری در پیکره ی پل ها و روگذرهای خود است.
پل های آبرسانی، ابوریحان و نصف راه، این روزها و به رغم گذشت سالها از عمرشان، سری به آرایشگاه زده اند تا چهره از غبار و خمودگی و کسالت بزدایند و چون عروسی زیباروی، جلوه گری نموده و دل شهروندان و مهمانان خود را بربایند. کاشی شکسته های هنری با مفاهیم برگرفته از طبیعت، گل و بلبل و فضای سبز، توسط هنرمندان این مرز و بوم در تزئین پایه و پیکره ی پل ها به کار گرفته شده تا ناظران و شاهدان، از خلال خستگی های روزمره و آلودگی های صوتی و بصری شهر شلوغی چون تبریز، زیبایی و طراوت و «بازی رنگها» را به تماشا بنشینند.
یکی از شهروندان ساکن در منطقه ابوریحان در این باره می گوید: این حرکت نو در عرصه ی مدیریت شهری را باید به فال نیک گرفت چرا که پیش از این معمولا و به هنگام اجرای پروژه های عمرانی در سطح شهر هیچ گاه به مسئله ی زیبایی و جلوه گری آن توجه نمی شد. اما اکنون شهروندان شاهد دمیدن روح زندگی و نشاط و شادی به بدنه بی جان المان ها و ساختارهای سیمانی و سنگی هستند.
عباسی دانشجوی گرافیک و هنرهای زیبا نیز معتقد است:
«هر چند طرح زیباسازی پل های شهری در قالب هنر کاشی شکسته در شهر تبریز دنبال شده اما دو نکته را نباید از ذهن فراموش کرد، اول اینکه موضوع «هویت تاریخی» و طرح نقاشی ها با فرهنگ بومی آذربایجان تناسب داشته باشد و دوم اینکه نباید این نوع زیباسازی ها به تزئین دو سه پل اکتفا شود. تبریز شهز بزرگی است که به این نوع خلاقیت ها و طرح های بدیع و شادی افزا، بیش از این ها نیازمند است.»
«حمید رضا ابراهیم زاده» کارشناس هنری فعال در حوزه ی مدیریت شهری نیز با اشاره به اینکه شهرهای ما بیشتر خاکستری رنگ هستند بر این باور است:«عناصر رنگی در شهرهای ما شاید سیمای رنگارنگ زباله هایی بود که در همه ی محیط های شهر خودنمایی می کنند. هوای خاکستری شهرهای بزرگ، پل ها وساختمان های سیمانی و درختانی که از فرط آلودگی هوا سبزی شان رنگ باخته است مجالی برای عرض اندام رنگ در شهرها باقی نمی گذارد. در حالی که رنگ به عنوان یکی از مهمترین عناصر بصری می تواند نمودی فعال و تاثیرگذار در منظر عمومی یک شهر داشته باشد.»سیر تاریخی خلق آثار هنری در قالب نقاشی بر روی دیوارهای محل زندگی بشر نشان می دهد که انسان نخستین نیز «نقاشی دیواری» را به عنوان یکی از عناصر روحبخش در بطن زندگی خود قبول داشته است. نقاشی های دیواری و کنده کاری های بر جای مانده در داخل غارها، شبیه آنچه که بر دیوار غارهای فرانسه کشف شده نشان از ذوق و علاقه ی انسان نخستین به عنصر زیبایی در زندگی روزمره اش دارد.
«نقاشی دیواری» بعدها و با تحول ساختاری در زندگی بشر و و به دنبال خروج او از زندگی بدوی و شهرنشینی، از داخل غازها به درون مراکز تجمعی نظیر کلیساها آمد. نمونه های بسیاری از نقاشی های هنری به طور عام و «کاشیکاری» به طور خاص را در مراکز مذهبی و در جوار آثار تاریخی شاهد هستیم.نقش واره ها، دیوار نگاره ها و کاشیکاری های هنری خلق شده بر روی دیوار برخی خانه های قدیمی، مراکز مذهبی و فرهنگی و تفریحی نظیر مساجد گویای این نکته است که معماران و پایه گذاران چنین مراکزی، به اصل زیبایی بنا نیز توجه داشته اند و نگاه آنها به یک بنا، تنها در چارچوب گچ و کاهگل و سنگ و آجر نبوده است.کاشیکاری های بی نظیر مسجد کبود تبریز، نقش جهان اصفهان، مسجد امام خمینی اصفهان و نقاشی خانه های قدیمی تبریز و کاشان نظیر خانه حریری تبریزبه خوبی این نکته را اثبات می کند که زیباسازی نیز جزئی تفکیک ناپذیر در بنای یک ساختمان بوده است.
به گفته «فرشید مثقالی» (کارشناس هنری)، چنین آثار هنری حکم جواهری را دارند که نقش تزئینی در شهر داشته و ضمن پوشاندن برهنگی های یک شهر می توانند نشاط و ساده زیستی را به پیکره ی انسانی شهرها تزریق نمایند.در مورد شهر تبریز نیز، سالها بود که موضوع «زیبایی» به ویژه از نوع ماندگار و بدیع آن در میان انبوه پروژه های عمرانی و خدماتی به فراموشی سپرده شده بود. هر چند شاهد برخی حرکت های خودجوش در زمینه ی تزئین و کاربرد خلاقیت در نمای بیرونی ساختمانها بودیم اما این امر تنها به چند ساختمان و بنا محدود شده بود. همین امر سبب شده بود تا بسیاری از کارشناسان فعال در دو حوزه ی مدیریت شهری و هنری، از پدیده ای به نام «فقر رنگ در شهر تبریز» یاد کنند. گرفتاری های روزمره ی مردم از یک سو و تمرکز فکر و عمل مدیران شهر بر اجرای پروژه های بزرگ عمرانی در سریع ترین زمان ممکن سبب شده بود تا به این جنبه از حیات شهری بی توجهی شود. با این حال مدتی است که مدیریت شهری، بحث زیباسازی المانهای شهری را مورد توجه قرار داده است.رنگ آمیزی دیوارها، توسعه و جانمایی المان های متنوع و هنری، توسعه فضاهای سبز در قالب طرح های خلاقانه و بدیع و در نهایت کاربرد «کاشی شکسته» در پیکره ی پل های روگذر نمونه ای از این اقدامات است.
بنا به اعلام مهندس یعقوب انصاری،شهردار منطقه ۴ تبریز طرح تزیین و زیباسازی بدنه و پایه ی پل های نصف راه (میدان جهاد تبریز) با استفاده از«کاشی شکسته» و با ۳ میلیارد و شصت میلیون ریال هزینه به انجام رسیده است. در اجرای این طرح ۲۰ عدد پایه پل میدان جهاد در مساحتی به متراژ ۱۲۲۵ متر مربع در قالب طرح کاشی شکسته زیباسازی شده است. در این میدان با کاربرد و تلفیق رنگ های شاد و الگوگیری از طبیعت جاندار، نظیر پرندگان و گل و گیاه، فضایی روحبخش و نشاط آور در این نقطه از شهر که جزو یکی از مراکز شلوغ و پرترافیک شهر به شمار می آید خلق گردید.
به گفته مهندس اکبر امجدی مدیر زیباسازی شهرداری تبریز طرح نقاشی دیواری ها و کاشی شکسته توسط کارشناسان این اداره طراحی و مصوب شده و برای اجرا به شهرداری های مناطق ارسال می شود.طرح هنری کاشی شکسته مربوط به پل روگذر ابوریحان نیز به همت شهرداری منطقه ۳ و با ۶ میلیارد ریال هزینه به پایان رسیده است. طرح پل آبرسانی نیز به همت شهرداری های مناطق ۲ و یک با اعتباری بالغ بر ۹۰۰ میلیون ریال به پایان رسیده و قرارداد فاز دوم آن نیز با اعتباری بالغ بر ۵/۲ میلیارد ریال منعقد شده است.
«امجدی» با اشاره به ضرورت استمرار اجرای چنین طرح های هنری در شهر می گوید: «در برنامه ی بودجه ی اجرای پروژه های عمرانی در شهر، اکنون بیش از گذشته به اصل زیبایی پروژه توجه می شود به گونه ای که قبل از آغاز پروژه و تخصیص بودجه برای آن، طرح زیباسازی پروژه نیز در قالب طرح ها و متریال های مختلف بررسی و از سازمان زیباسازی شهرداری تبریز استعلام می شود.» مدیر زیباسازی شهرداری تبریز، تاکید می کند: این نوع نگاه زیباشناختی به المان های شهری و خلق آثار هنری تنها به این سه پروژه ی شهری محدود نخواهد شد. بلکه در مرحله دوم، شهرداری و مدیریت زیباسازی، نقاشی و زیباسازی و کاشی نقاشی پل های تقاطع آخونی، زیرگذر صاحب الامر، سه راهی فرودگاه و پل تقاطع کسایی با دیزل آباد را در دستور کار خود قرار دارد.
انتظار می رود با رواج و توسعه ی طرح های زیباسازی به نقاط مختلف شهر ، شاهد تحولی چشمگیر در نما و چهره ی شهر تبریز باشیم.