میر خلیل سید نقوی
(۱ شهریور ۱۳۰۱، تبریز ـ ۴ اسفند ۱۳۹۵، تبریز)
عالم، مفسر و معلم برجسته قرآن، نویسنده
میر خلیل سید نقوی اول شهریو ماه ۱۳۰۱ در محله اهراب متولد شد. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، در کلاس درس استاد شهریار در دبیرستان فیوضات تبریز تلمذ نمود و سپس در سال ۱۳۱۹ هجری‌شمسی از دانشسرای پسران فارغ‌التحصیل گردید.
وی مدت ۲ سال در مرند به تدریس پرداخت و سپس به عنوان رئیس فرهنگ به شهرستان علمدار منتقل شد تا اینکه در سال ۱۳۲۳ هجری‌شمسی به زادگاهش بازگشت و از محضر میرزا کاظم شبستری بهره‌مند گردید و چندی بعد وارد دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران شده، از این دانشکده به فارغ‌التحصیلی دست یافت.
نقوی از سال ۱۳۳۰ هجری‌شمسی به انتشار سلسله مقالات خداشناسی، تعلیمات اسلامی و سعادت فردی پرداخت و این زمانی بود که در علوم حوزوی تحصیل می‌کرد و ۵ سال بعد با لباس روحانیت راهی تویسرکان گردید.
در جریان زمین‌لرزه بوئین‌زهرا، نقوی به عنوان معاونت هلال احمر همدان، خدمات بسیار ارزنده و قابل توجهی یه زلزله‌زدگان انجام داد که همواره از خدمات وی به عنوان باقیات صالحات در آن سال یاد می‌شود.
استاد نقوی در سال ۱۳۴۰ هجری‌شمسی با تهیه و انتشار سلسله مقالاتی با موضوع فیلسوف شرق، توجه همگان را جلب نمود و ۲ سال بعد با عزیمت به استان گیلان، انجمن اسلامی علم و ادب را در رشت پایه‌ریزی کرد و به فعالیتهای گسترده فرهنگی پرداخت.
وی از سال ۱۳۴۹ هجری‌شمسی مدت یک سال مدیریت داخلی مجله مکتب اسلام و ۴۲ ماه مدیریت داخلی موسسه دارالتبلیغ اسلامی را برعهده گرفت و بانی خدمات ارزنده دینی و اسلامی شد تا اینکه در سال ۱۳۵۳ هجری‌شمسی به زادگاه خود بازگشت و تدریس و تبلیغ در مجالس مختلف برای زنان و مردان اندیشمند را در تبریز استمرار بخشید.
این استاد و مبلغ وارسته سالها در مراکز علمی همچون دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، دانشگاه پیام نور تبریز و ادارات و کارخانجات این شهر، صاحب کرسی تدریس در حوزه علوم دینی، تفسیر قرآن و معارف اسلامی بود و ضمن آن همواره در فعالیتهای فرهنگی نیز مشغول بود. تهیه فهرست کتابخانه طالبیه تبریز (کلکته‌چی یا دیانت) و کتابخانه‌های مساجد تبریز در کنار سخنرانی و پاسخگویی به سوالات و شبهات دینی مردم، بخشی از این فعالیتهای فرهنگی به شمار می‌رود.
سید نقوی در کنار سالها فعالیت تبلیغی و دینی، آثار فاخر و ارزشمندی را در قالب کتاب تدارک دید که از میان مهم‌ترین آنها می‌توان به عناوین زیر اشاره کرد:
تحلیلی از تاریخ دوران پیامبر (۱۳۱۲ش)، خداشناسی از نظر علوم امروزی (۱۳۳۲ش)، تاریخ اسلام (۲جلد) (۱۳۳۷ش)، نماز بهترین راه خودسازی (۱۳۶۳)، گامی به سوی آشنایی قرآن (۱۳۷۹ش)، خودآموز تفسیر قرآن: جزء سی‌ام (۱۳۸۱ش)، ازدواج النبی (۱۳۸۸ش)، آیین‌های ثانوی در ایران باستان (۱۳۸۹ش)، و عرفان اسلامی (۱۳۹۰ش).
همچنین مقالات متعددی در خلال سالهای ۱۳۲۸ تا ۱۳۴۰ هجری‌شمسی با اهم موضوعات زیر از وی انتشار یافته است:
سلسله مقالات در مورد تندرستی (هفته‌نامه دنیای اسلام)، سلسله مقالات خداشناسی (جامعه تعلیمات اسلامی تهران)، سلسله مقالات سعادت فردی، و سلسله مقالات با فیلسوف شرق.
این عالم ربانی و استاد فرهیخته و خداشناس پس از سالها جهاد با نفس و نشر علوم اسلامی و انسانی، با دریایی از عرفان و معنویت، روز چهارم اسفند ماه ۱۳۹۵ در زادگاهش جان به جان‌آفرین تسلیم گفت و جسم بی‌روحش پس از تشییع باشکوه در قطعه صدیقین آرامستان وادی‌رحمت به خاک سپرده شد.
