میرزا علی ثقهالسلام
(۱۲۳۹ش، تبریز ـ ۱۰ دی ۱۲۹۰، تبریز)
روحانی مبارز، آزادیخواه، نویسنده، از شهدای جنبش مشروطه
میرزا علی ثقهالسلام تبریزی در سال ۱۲۳۹ هجریشمسی در تبریز به دنیا آمد. از کودکی تحت تعلیم پدر به فراگیری علوم اسلامی پرداخت و چندی بعد عازم عتباتعالیات شد و بعد از ۸ سال کسب علم و معرفت به درجه اجتهاد رسید و روانه زادگاهش گردید.
ضمن آشنایی با آثار طالبوف و مستشارالدوله به مشروطهخواهی علاقمند به جمع هواداران آنها پیوست. وی در مکاتباتی که با مراجع بزرگ نجفاشرف انجام میداد، توانست تحولات آذربایجان را که در نهایت به خروج متفقین از تبریز منجر شد، مدیریت و سازماندهی نماید.
قوای قزاق در گیرودار حضور روسها در تبریز و با بهانه پناهندگی یکی از سالداتهای روسی، منزل وی را محاصره و خواستار تفتیش خانهاش شدند ولی وی با شجاعت غیرقابل وصفی که داشت یک تنه و با دست خالی در برابر آنها ایستاد و اجازه ورود به منزلش را نداد.
شهر به طور کلی در دست قوای روس بود تا اینکه عصر روز تاسوعا میرزا علی را به بهانه جلسهای در کنسولگری از منزل خارج نمودند. روسها از وی خواستند که شهادت دهد قوای روس در بلوای آذربایجان نقشی نداشته و مقصر اصلی مجاهدین هستند که وی نپذیرفت و از طرف روسها تهدید به مرگ شد.
صبح روز عاشورا ثقهالاسلام را در یک دادگاه روسی محاکمه و به اعدام محکوم کردند و در میدان مشق به دست جلادان روسی به طناب دار سپرده شد و به شهادت رسید.
از آثار تألیفی شهید ثقهالاسلام میتوان به کتابهای ایضاح الانبیا، در تعیین روز ولادت پیامبر اسلام و اثبات آن، مرآه الکتب، در معرفی مصنفات شیعه، تاریخ امکنه شریف، و مقتل سیدالشهدا اشاره کرد.