میرزا صادق تبریزی
(حدود ۱۲۳۷ش، تبریز ـ ۱۲ اسفند ۱۳۱۱، سنندج)
فقیه، مجتهد، مرجع تقلید، ادیب، از مبارزین علیه استبداد
میرزا صادق تبریزی معروف به مجتهد در حدود سال ۱۲۳۷ هجریشمسی در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را با فراگیری ادبیات، قرآن کریم و سطح نخست فقه و اصول در مدرسه علوم دینی تبریز دنبال کرد تا اینکه در سال ۱۲۵۰ هجریشمسی به همراه برادر بزرگش میرزا محسن به حوزه علمیه نجفاشرف مهاجرت نمود و مدت ۲۴ سال به فراگیری علم و فضیلت مشغول شد و سرانجام به درجه اجتهاد نائل گردید.
به دنبال فراغت از تحصیل به تبلیغ و تریج احکام دینی پرداخت و ضمن آن، تدریس، تحقیق و تألیف را در پیش گرفت و توانست آثار ارزشمندی خلق کند.
پس از آنکه انجمن ایالتی، میرزا حسن مجتهد تبریزی را که عالم اول شهر محسوب میشد از تبریز اخراج کرد، میرزا صادق به همراه گروه کثیری از علمای تبریز و به نشانه اعتراض به اقدام انجمن، شهر را ترک کرد و بعد از درگذشت میرزا حسن، به جای وی عالم اول تبریز شد و نفوذ کلام و محبوبیت فراوانی بهدست آورد.
وی از آغاز انقلاب مشروطه تا عصر دیکتاتوری رضاخان، همواره زندگی ناآرامی داشت و برای آگاهی دادن و القای روح مقاومت به مردم تلاش میکرد.
این عالم وارسته تا آخر عمر خویش در تبعید بود، سرانجام به سال ۱۳۳۱ هجریشمسی در شهر سنندج به دیار باقی شتافت و پس از انتقال جسد به شهر مقدس قم، در جوار حرم حضرت معصومه(ع) به خاک سپرده شد.
از مهمترین آثار برجای مانده از این ادیب فرزانه میتوان به کتابهای المقامات الغرویه، رساله فی المشتقات، کتاب الصلوه من اوله الی آخر باب الامامه و الاقتداء، شرح تبصره المتعلمین علامه حلی، رساله فی شرائط العوضین، رساله فی الرباء، انتصاب المهر بالموت، الفوائد، شرح ۱۱ قاعده از مشکلات مسائل فقه و اصول، رساله عملیه و واجبات الاحکام، و قصاید و مراثی متعدد اشاره کرد.