نگاهی به مجموعه جهانی بازار تبریز
بازار تبریز همواره یکی از نمادهای اهمیت، وسعت، بزرگی و عظمت بوده است که موقعیت جغرافیایی آن در تمامی طول تاریخ به محل تلاقی تمدنهای باستانی تا دوران معاصر تبدیل شده و به عنوان اصلیترین راه ارتباطی جهات چهارگانه جغرافیایی مطرح گردیده است.
تبریز از بزرگترین شهرهای واقع شده در مسیر جاده ابریشم بود که این مهم جایگاه و موقعیت ممتاز، آن را در جلگه سرسبز و آباد تبریز، به مرکز بزرگ تجارت و مبادله کالا تبدیل کرد و بیدلیل نیست هرجا سخن از تبریز میشود، بازار آن که به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان نامیده شده، بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
امروزه این مجموعه تجاری عظیم و تاریخی در قالب یک بلوک شهری واقع شده در قلب بافت تاریخی مطرح میشود که در میان خیابانهای جمهوری از جنوب، دارایی از شرق، راسته کوچه از غرب و شمستبریزی از شمال محصور شده است.
بازار تبریز از بزرگ ترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده است که با مساحتی حدود یک کیلومترمربع، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان به شمار می رود. که سال ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران و مردادماه سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
اغلب قسمتهای این بازار پس از وقوع زمینلرزه تاریخی تبریز، در سال ۱۱۹۳ قمری توسط نجفقلی خان دنبلی ـ حاکم وقت تبریز ـ بازسازی شده است.
بسیاری از گردشگران و جهانگردان نظیر ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارترایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کردهاند.
با تمام توجیهات کیفی، این مجموعه بینظیر از کمیت بالایی نیز برخوردار میباشد، به طوری که با داشتن حدود ۵۵۰۰ باب حجره، مغازه و فروشگاه در ۴۰ گونه شغلی، دارای ۳۵ راسته بازار، ۳۵ تیمچه، ۲۸ سرا، ۲۴ دالان، ۱۴ مسجد و نزدیک به ۸ هزار واحد تجاری می باشد.
گفتنی است تیمچه مظفریه به عنوان زیباترین تیمچه و گنبد تیمچه امیر به عنوان بزرگترین گنبد از برترینهای برجسته این بازار به شمار میروند.
راسته بازارها
- آینه سازان (آیناچیلار)
- احتشام
- امیر
- بازارچه رنگی (رهلی بازار)
- بزازان
- بیگلربیگی (پشت بازار امیر)
- حلاجان (پانبخچی بازار)
- گونیچیها (تلیسچی بازار)
- حاج محمدحسن
- حرمخانه
- دباغ خانه
- دلالهزن بزرگ
- دلالهزن کوچک
- راسته بازار جدید
- راسته بازار قدیم
- سراجان (کاغاذچی بازار)
- سرخاب
- شتربان (دوهچی بازارچاسی)
- شریفالعلما
- شعربافان
- شیشهگر خانه
- صادقیه
- صفی
- عباچی بازار
- قندفروشان
- قیزبستی بازار
- قائم مقام (کرهنی خانا)
- کفاشان (باشماخچی بازار)
- کلاهدوزان (بوهچی بازار)
- مسجد جامع (جومه مچیدی)
- مسجد کبود (گوی مچید)
- مقبره
- میرابوالحسن
- نجاران
- یمنی دوزان
تیمچهها
- آلمانیها
- امیر (جنوبی)
- امیر (شمالی)
- بادامچیلار
- توتونچیلار
- حاج ابوالحسن ۱
- حاج ابوالحسن ۲
- حاج ابوالقاسم
- حاج تقی
- حاج رحیم
- حاج شیخ ۱ (اوچ تیمچه لر)
- حاج شیخ ۲ (اوچ تیمچه لر)
- حاج شیخ ۳ (اوچ تیمچه لر)
- حاج صفرعلی
- حاج علیاکبر
- حاج محمدقلی
- حسینیه
- خان
- خرازیها
- رضوی
- شازده (کوچک)
- شازده (بزرگ)
- شعربافان
- شیخ کاظم
- صاحب دیوان
- قندفروشان
- گرجیها (گرجیلر)
- مجیدیه
- مدقالچی
- مظفریه
- ملک
- میر اسماعیل
- میرزا جلیل
- میرزا شفیع
- میرزا محمد
سراها
- آقا
- آلمانیها
- امیر
- توتونچیها (توتونچیلر)
- جعفریه
- حاج نقی
- حاج سید حسین (جدید)
- حاج سید حسین (قدیم)
- حاج سید حسین (میانه)
- حاج صفرعلی
- حاج علیاکبر
- حاج محمدقلی
- خان
- درب عباسی
- دودری
- شاهزاده (بزرگ)
- شاهزاده (کوچک)
- صاحبدیوان
- نمدفروشان (کچهچیلر)
- کمپانی
- گرجیها (گرجیلر)
- مدقالچی
- میرابوالحسن
- میراسماعیل
- میرزا جلیل
- میرزا شفیع
- میرزا محمد
- میرزا مهدی
دالانها
- آقا
- توتونچیها (توتونچیلر)
- حاج ابوالقاسم ۱
- حاج ابوالقاسم ۲
- حاج رحیم
- حاج شیخ
- حاج محمدقلی
- خان
- خرازیها
- دودری ۱ (ایکی قاپیلیلار)
- دودری ۲ (ایکی قاپیلیلار)
- دودری ۳ (ایکی قاپیلیلار)
- سقط فروشان
- شعربافان
- شیخ کاظم
- قانلی دالان
- قندفروشان (قندچیلر)
- کمپانی
- مدقالچی
- میانه
- میرابوالحسن
- میرزا شفیع
- میرزا محمد
- میرزا مهدی
مساجد
- آیتالله خسروشاهی
- آیتالله خلخالی
- آیتالله شهیدی
- امام جمعه (سبز)
- جامع
- حاج صفرعلی
- سید علیآقا
- صاحبالامر
- صادقیه
- قزللی (خزینه)
- کوچک
- مجتهد (۶۳ ستون)
- مفیدآقا
- مقبره (قاضی طباطبایی)