مرتضی مرتضایی
(۱۲۴۸ش، تبریز ـ ۱۳۰۴ش، تهران)
بنیانگذار موزه ملی ایران، وزیر معارف، وزیر عدلیه، وزیر مختار ایران
مرتضی مرتضایی معروف به ممتازالملک، سال ۱۲۴۸ هجری‌شمسی در تبریز متولد شد. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و فراگیری زبان خارجی، به واسطه حضور برادرش در وزارت امور خارجه، وارد وزارتخانه شد و در مدت کوتاهی توانمندی‌های خود را به اثبات رساند به طوری که قبل از انقلاب مشروطه به‌عنوان وزیرمختار در آمریکا به کار پرداخت.
در سال ۱۲۹۴ هجری‌شمسی با روی کار آمدن محمدولی‌خان سپهسالار اعظم، به بالاترین سمت در وزارت معارف دست یافت. در این دوران بود که یادگار برجسته‌ای از خود برجای گذاشت و موزه ملی ایران را ایجاد نمود.
وی در کابینه بعد نیز مسند وزارت معارف را برای خود حفظ کرد و به واسطه کارایی بالایی که از خود نشان داده بود، در کابینه‌های مستوفی‌الممالک و صمصام‌السلطنه نیز همچنان مسئولیت وزارت معارف را برعهده داشت.
ممتازالملک مدتی به‌عنوان وزیرمختار ایران در روسیه انجام وظیفه نمود و در سال ۱۳۰۱ هجری‌شمسی به سمت وزیر عدلیه منصوب گردید. یک سال بعد که بانک ایران و روس تعطیل شد، مرتضایی به ریاست هیأت تصفیه دست یافت و بدهی رجال و بزرگان آن زمان را کشف و علنی کرد.
مرتضایی به سال ۱۳۰۴ هجری‌شمسی در تهران چشم از جهان فروبست.