محمدعلی فرزانه
(۱۳۰۲ش، تبریز ـ ۲۸ دی ۱۳۸۴، سوئد)
ادیب، پژوهشگر، فولکلورشناس نامدار آذربایجان
محمدعلی فرزانه با نام اصلی محمدعلی قوسی، سال ۱۳۰۲ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی، به واسطه ناتوانی مالی خانواده جهت ادامه تحصیل به قالی‌بافی پرداخت و شب‌ها تحصیلاتش را ادامه داد تا اینکه وارد دانشسرای عالی تبریز شد. در سن ۱۸ سالگی به شغل معلمی دست یافت و چندی در کتابخانه تربیت مشغول به کار شد و ضمن کار، از نسخ کمیاب پیرامون ادبیات و زبان مادری بهره جست و به پژوهش پرداخت.
در سال ۱۳۳۲ هجری‌شمسی به تهران رفت و ضمن تدریس، به تألیف کتاب‌های ارزشمندی همت گمارد تا در سال ۱۳۷۱ هجری‌شمسی از دانشگاه باکو دکترای افتخاری دریافت کرد.
از مهم‌ترین آثار وی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
مقاله‌لر (۶جلد)، سوز اینجی‌لری آذربایجان کلاسیک و چاغداش شعری (۵جلد)، آذربایجان ائل سؤزلری (۲جلد)، مختصر آذربایجان ادبیاتی تاریخی (۲جلد)، دده قورقود، ترکان پارسی‌گو، صمد بهرنگی نین آذربایجان ناغیللاری، آنا دیلیمیز و میللی وارلیغیمیز اوغروندا خاطیره‌لر، آذربایجان دیلینین قرامری لاتین و عرب گرافیکاسی ایله، بلینسکی نین مقاله‌لری، فرهنگ لغات آذربایجان، بایاتیلار، مبانی دستور زبان آذربایجان، گزیده‌هایی از ترانه‌های روستایی فارسی، کجایی دوست کجا، چنین بود اما چنین نخواهد بود، گوشه‌هایی از خاطرات و چند داستان از جلیل محمد قلی‌زاده، شهریار و حیدربابا، دده‌مین کیتابی، آذربایجانین ائل ماهنی‌لاری، آذربایجان اوشاق فولکلورو، آذربایجان فولکلورونون توپلانماسی آراشدیریلماسی، میرزه باغیر حاجی‌زاده دن چاپ اولمامیش خاطیره‌لر، ملانصرالدین لطیفه‌لری، تمثیل‌لر و مثللر، آذربایجان عاشیق شعری.
وی در سال ۱۳۷۷ هجری‌شمسی به بیماری قلبی مبتلا و جهت مداوا راهی سوئد گردید و ضمن معالجه در شهر گوتنبرگ به زندگی خود ادامه داد تا اینکه به سال ۱۳۸۴ هجری‌شمسی همانجا چشم از جهان فروبست. پیکر بی‌جان وی بنابر وصیتش به تبریز منتقل شد و روز ۱۸ بهمن ماه با حضور جمع کثیری از ادب دوستان در آرامستان وادی‌رحمت به خاک سپرده شد.