سید محمد مولانا
(۲۷ اسفند ۱۲۵۵، تبریز ـ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۲۳، تبریز)
عالم، فقیه، مجتهد، نویسنده، مبارز
سید محمد موسوی تبریزی معروف به مولانا سال ۱۲۵۵ هجری‌شمسی در تبریز متولد شد. از سنین جوانی وارد حوزه علمیه تبریز شد و از محضر بزرگان علم و فقاهت بهره‌مند گردید. در سن ۱۸ سالگی به همراه پدرش برای ادامه تحصیل راهی نجف‌اشرف شد و مدت ۹ سال به کسب علم و فضیلت پرداخت و ضمن توفیق به احراز درجه اجتهاد، به مولانا شهرت یافت.
وی در سال ۱۲۸۲ هجری‌شمسی به زادگاه خویش مراجعت نمود و مشغول تدریس، تألیف و ترویج احکام اسلامی گردید. از شاگردان برجسته این عالم پارسا می‌توان میرزا عباسقلی واعظ چرندابی، سید ابراهیم دروازه‌ای، سید علی مولانا، سید هادی خسروشاهی، و علامه امینی را نام برد که هرکدام از اجله علما و فقهای آذربایجان به‌شمار می‌روند.
از جمله مهم‌ترین آثار تألیفی این فقیه بزرگ می‌توان کتاب‌های زیر را برشمرد:
مفتاح المطالب فى شرح المکاسب (۲جلد)، احکام الوصیه، ارشاد الانام، الاستصحاب، آثار المعاصى، براهین الحق، البرکات، تداخل الاغسال، تعدیل المیزان، التفسیر الوجیز، تقریرات دروس فقه و اصول آیت اله حجت، چهل حدیث، حاشیه فرائد الاصول، حاشیه قوانین الاصول، حاشیه شوارق الالهام فى الکلام، حج نامه، حکایات المعصومین، حکم الاستطراق، رساله فى الانفحه و حکمها، رساله فى بعض مهمات سائل القصر، رساله فى حکم الولایه من قبل جابر، رساله فى کیفیه تعلق الخمس بالعین، رساله فى نصاب النقدین و الغلات، سیره حسنه، شرح تشریح الافلاک، شرط و جزاء، صحت و سلامت، طریق الهدایه فى علم الدرایه، الفوائد الاربع عشره فى المسائل الکلامیه و الحکمیه، قاعده لاضرر، القصر و الاتمام، کیف اصبحت؟، لطائف الاخبار، مرآه الحج، مصباح الاعلام، مصباح السالکین و زاد المسافرین، مصباح الوسائل فى شرح الرسائل، و نصایح المعصومین.
سید محمد مولانا در سال ۱۳۲۳ هجری‌شمسی در زادگاهش درگذشت و پس از تشییع باشکوه همانجا مدفون گردید اما چندی بعد پیکرش برای خاکسپاری در جوار حرم مطهر حضرت علی(ع) به نجف‌اشرف انتقال یافت.