حسین کاظم‌زاده
(۲۰ دی ۱۲۶۲، تبریز ـ ۲۷ اسفند ۱۳۴۰، سوئیس)
ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار، معاون ادوارد براون در دانشگاه کمبریج
حسین کاظم‌زاده معروف به ایرانشهر، سال ۱۲۶۲ هجری‌شمسی در محله مقصودیه به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، عازم قفقاز و استانبول شد تا به تحصیلات خود ادامه دهد. مدت ۴ سال در ترکیه به انتشار مجله ایرانشهر پرداخت و سپس عازم اروپا شد و در مدرسه عالی اجتماعی پاریس، فن روزنامه‌نگاری را فراگرفت و به کمک علامه محمد قزوینی، انجمن مصاحبات علمی و ادبی ایرانیان پاریس را بنیانگذاری نمود.
وی مدتی در دانشگاه کمبریج انگلستان به‌عنوان معاون ادوارد براون به تدریس زبان و ادبیات فارسی مشغول شد و سپس مدت ۱۹ سال در آلمان اقامت گزید. چندی بعد به سوئیس مهاجرت کرد و آنجا اقدام به تأسیس یک مکتب عرفان باطنی نمود و طرفداران بسیاری جمع کرد.
ایرانشهر به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و عربی تسلط کامل داشت و به این زبان‌ها اشعار فراوانی سروده و بیش از ۱۴۰ کتاب به زبان‌های مختلف، از خود به یادگار گذاشته است.
از تألیفات وی می‌توان به اصول اساسی فن تربیت، راه نو در سیر نژاد نو، راه نو در تعلیم و تربیت، رهبر نژاد نو، شرح زندگانی پیامبر اسلام، اسرار هبوط آدم و حوا و قصه بهشت و کیمیای حقیقی، مناجات باطنی، در جستجوی خوشبختی، تجلیات روح ایرانی، سفرنامه مکه، زبان آموز، شرح حال و آثار مولوی، رسال‌های در باب منشاء قوم سیاق در ایران، و شرح زندگانی زرتشت اشاره کرد.
این فیلسوف و ادیب برجسته در اواخر عمرش به‌خاطر رماتیسم توان راه رفتن نداشت و در این هنگام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پاسداشت یک عمر فعالیت فرهنگی وی، جشن ۷۵ سالگی‌اش را در تهران برگزار کرد. اما چندی بعد به سال ۱۳۴۰ هجری‌شمسی در سوئیس بدرود حیات گفت و همانجا به خاک سپرده شد.