حسن مجتهد تبریزی
(۱۲۲۸ش، تبریز ـ ۱۷ خرداد ۱۲۹۶، تبریز)
مجتهد، مبارز، نویسنده، نماینده مجلس شورای ملی
میرزا حسن مجتهد تبریزی، سال ۱۲۲۸ هجریشمسی در تبریز به دنیا آمد. پدرش حاج میرزا باقر مجتهد از علمای مجاهد و مفاخر آذربایجان بود.
میرزا حسن دروس مقدماتی را نزد پدر و علمای تبریز فراگرفت و سپس برای ادامه تحصیل روانه نجفاشرف شد و از محضر اساتید بزرگی چون آیات عظام سید حسین کوهکمرهای، ملاعلی نهاوندی، میرزا حسن شیرازی و شیخ حسن مامقانی کسب فیض نمود و اجازه اجتهاد گرفت.
وی پس از اخذ درجه اجتهاد به زادگاهش بازگشت و پس از فوت پدر، جانشین او شد و ضمن رسیدگی به دعاوی مردم، تصدی قضای تبریز را عهدهدار گردید. در مدت کوتاهی چنان صاحب اعتبار گردید که دست نوشته وی در عدلیه بهعنوان سند رسمی مورد اقبال واقع میشد.
در جریان جنبش مشروطیت به واسطه نفوذ و اعتبار اجتماعی، همراه با جمعی از علمای تبریز پرچم عدالتخواهی را برافراشت و سپس به علمای بزرگ تهران همچون شیخ فضلاله نوری و سید عبداله بهبهانی پیوست تا قیام به پیروزی منجر گردید. با پیروزی جنبش مشروطه، در شکلگیری انجمن ایالتی آذربایجان نقش بسزایی ایفا نمود و تمام دارایی خود را وقف انجمن کرد تا اینکه در سال ۱۲۸۵ هجریشمسی وارد مجلس شورای ملی شد.
کتابهای تشریعالاصول، رساله عملیه، رسالهای در مقدمه واجب، و کتاب الطهاره از مهمترین آثار تألیفی میرزا حسن میباشد که به چاپ رسیده است و مؤید تفکرات فرهنگی ایشان در اوج مبارزات ایشان میباشد.
این عالم و مجتهد مطلق که در میان مردم از محبوبیت خاصی برخوردار بود، به سال ۱۲۹۶ هجریشمسی در زادگاهش چشم از جهان فروبست و پس از تشییع باشکوه به خاک سپرده شد.