تَبـریز؛ کُهن شهر سربلند
تَبـریز؛ کُهن شهر سربلند
اینجا شهر تاریخ و اصالت است و نشاط و زندگی در آن جریان دارد. همواره بلندای کوه‌هایش، آبی آسمانش، طراوت دشتهایش، برکتِ درختانش، گوهرهای خفته در نگاهش و سرانگشتان کیمیاسازِ مردمانش مورد توجه بوده است.
هنوز در کوچه‌های این شهر که راه می‌روی، از چرنداب و امیرخیز و مارالان گرفته تا دامنه‌های عینالی و سرخیِ بی‌پایانِ سرخاب، صدای سم بر زمین کوفتنِ مرکب دلاورانی می‌پیچد که جان را توشه ساختند و در راه آزادی سینه را سپرِ سرب داغ ساختند. هنوز لابلای حافظه تصاویر ِ تبریز، گرمایِ وجودِ شمس، اسلیمی‌های روییده بر خاطره کمال‌الدین بهزاد، قطارِ فشنگِ باقرخان، گل ارکیده خفته در دستان ستارخان، عینکِ گرد ثقه‌الاسلام، هزارتوهای خانه علی موسیو، شیهه اسب سرکش امیرنظام گروسی، گره روسریِ پروین، قلم نی و دوات شهریار، لبخندِ آرامِ آقا مهدی باکری، صدای خنده‌های پیچیده در مدرسه‌های غلامرضا مردانی‌آذر و ده‌ها تصویرِ باشکوه و به یادماندنی دیگر خودنمایی می‌کنند. شهراعتصام الملک و پروین است. شهرهنر اقبال آذرها و بیگجه خانی، طاهر خوشنویس و شهر عالمان علامه امینی‌ها و طباطبایی‌ها و جعفری‌ها، این شهر از باقرخان و ستارخان غیرت‌مند است و مشفق چون باغچه‌بان، شهر نامدارانی چون کلنل پسیان، تربیت، ثقه‌الاسلام، شیخ محمد خیابانی، رشدیه و رسام نخجوانی و عرب‌زاده و صراف و شهریار ملک سخن و هزاران نام دار دیگر این دیار اما از فراز ِتمام قله‌ها به حرمت، و از نشیبِ تمام گودال‌ها به قدرت، عبور کرده و امروز با چهره‌ای که هنوز از اصالتش خبر می‌دهد، به آینده‌ای می‌نگرد که با دستان و دل‌های به هم پیوسته فرزندانش ساخته می‌شود.
باغ بزرگ شهر باغ‌ها
درتاریخ، تبریز را شهری لقب داده اند که باغ‌های فراوان داشت و اکنون نیز بیشتر محلات نام آن باغ‌ها را با خود یدک می‌کشند اولین جایی که بعنوان تفرجگاه زبانزد همه میهمنان تبریزی هست ایل‌گولی یا شاه‌گولی است. این مکان در زمان آق قویونلوها ایجاد شده و در دوره صفویان گسترش یافته. عمق دریاچه شاه‌گلی ۱۲ متر بوده و در محوطه آن قایقرانی انجام می‌شه. همچنین شهربازی و سورتمه و مسافرخانه‌های متعددی در داخل این گردشگاه وجود داره. با احداث هتل ۵ ستاره و بین‌المللی شاه‌گلی در مرکز این دریاچه، این گردشگاه جنبه جهانی پیدا کرده. این مجموعه در سالهای اخیر وسعت چندین برابر پیدا کرده است.
باغ در داغ
به جز محوطه تفریحی تاریخی ائل‌گلی، اگر اهل هوای تازه، مطبوع و کمی ورزش هستید، پیاده‌روی در مسیر دامنه تا قله کوه عینالی را هم تجربه کنید.
کوه عون ابن‌علی که در گویش مردم شهر «عینالی داغی» نامیده می‌شود، از جاذبه‌های طبیعی شهر تبریز است، هم اکنون در طرح ویژه‌ای به صورت گسترده در این کوه درختان مثمره‌ای در حال کاشت است که با اقلیم آذربایجان این کوهستان زیبا را به باغی در کوه (باغ در داغ) بدل خواهد کرد این کوه سرخ رنگ با طبیعت ویژه خود و داشتن جاده‌ای که اکنون به طولانی‌ترین پیاده‌راه سنگ فرش شده در ایران نیز معروف شده است از دامنه تا قله شما را میهمان دریاچه ای باشکوه می کند که داغ گولی نام گرفته است، جنگل‌کاری و مناظر زیبا و رفتن به مقبره امامزادگان عون ابن علی و زین ابن علی همچنین رستوران بام تبریز می‌تواند گردش و بازدید به یادماندنی را در هوای خنک و مطبوع برایتان به وجود بیاورد و نگارخانه و محل قایقرانی و قدم زدن در کنار مجسمه‌های مشاهیر تبریز خالی از لطف نیست. بنای آرامگاه چند بار به دلایل مختلف تخریب و دوباره از نو ساخته شده است و امروز این بنا از تمام نقاط شهر قابل رویت است در سالهای اخیر بنای یادمان هشت تن از شهدای گمنام کشور در محوطه قله کوه ساخته شده و با ساخت و روشن شدن بزرگ‌ترین پرچم نوری کشور در دامنه‌های مشرف به مقبره، این مسیر در روز و شب از زیبایی چشمگیری برخوردار شده است.
باغ گلستان و بوستانهای شهر
در مرکزیت باغ گلستان که از بوستانهای تارخی تبریز بشمار می‌آید روایت شمس و مولانا با نمادی گردان زنده نگه داشته شده است و اطراف آن را مشاهیر و نامداران تبریز گرفته‌اند. حتی گفته می‌شود مزار شمس تبریزی در همین اطراف بوده است که اکنون محل دقیق آن مشخص نیست.بوستانهای شهر تبریز فراوانند و شهرداری تبریز بوستان بزرگی به نام شمس در محله بیلانکوه احداث کرده است از پارک مسافر تا بوستان پیوند که مخصوص زوج‌های جوان در نظر گرفته شده است و این همه سعی است برای احیای باغ شهر قدیمی تبریز در جای جای این کهن شهر زیبا.
باغِ شعر و نقش
«باغِ دو کمال» سال‌هاست میزبان دو هنرمندی است که یکی شعر را و دیگری نقش و نگار را به کمال رساندند. تبریز مفتخر است به حضور «کمال‌الدین بهزاد» نقاش و نگارگر بی‌بدیل مکتب هرات که در زمان سلطنت شاه اسماعیل صفوی به تبریز آمد و «کمال‌الدین مسعود خجندی» شاعر برجسته تاجیک که حضور در میان ادبا و هوای شاعرپرور تبریز او را از کیلومترها دورتر به تبریز کشانده و ماندگار کرد.
یک کیلومتر مربع علم و فرهنگ
تاریخ تبریز را باید زیر خروارها خاک جستجو کرد، تنِ این دیارِ زیبا و آرام، بارها و بارها بر اثر هجوم جنگجویان مختلف و مهم‌تر از آن، به خاطر زلزله، لرزیده است و همین اتفاقات موجب شده‌اند تا بخش‌های زیادی از تاریخ تبریز همچون شعله‌ای زیر خاکستر باقی بماند و هر از گاهی زبانه‌ای بکشد تا شکوه و زیبایی خود را به رخ بکشد.
یکی از این یادگارهای خاک‌نشین، محوطه‌ای است که عنوان «نخستین دانشگاه جهان» را به شایستگی از آن خود کرده و با بازشناسی اثربخشی تاریخی‌اش در سالهای اخیر، موجب سربلندی شده است.
«ربع رشیدی» یادگارِ ارزشمند «خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی» وزیر خردمند، علم دوست و فرهنگ‌شناس سلطان محمد غازان برای همیشه‌های تاریخ است، این مجتمع عظیم در دامنه کوه‌‌های سرخاب و در منطقه باغمیشه تبریز ساخته شده، منطقه‌ای که در زمان توان و اقتدار ایلخانان دارای نهرهای جاری، باغ و بوستانهای زیبایی بوده است.
خواجه رشید این مجتمع را در سه بخش دانشگاه، باغات، شهرک مسکونی و ابنیه خیریه بنا کرد و در قسمت دانشگاهی آن، دروس مختلف از جمله پزشکی را با برترین متدهای جهان آن دوران و به پنج زبان مختلف به دانشجویانی از سراسر جهان آموزش داد.
در این شهرک زیبای علمی ۲۴ کاروانسرا، یک‌هزار و ۵۰۰ مغازه، ۳۰ هزار خانه مسکونی به همراه حمام، کارخانه، ضرابخانه، اماکن آموزشی، درمانی و … ایجاد شد و در اختیار مردم و طالبان علم قرار گرفت. در سال ۷۱۸ هجری خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی با دسیسه رقیبش تاج‌‌الدین علی شاه جیلانی، سازنده ارگ تبریز و در دوره حکومت «سلطان ابوسعید» به قتل رسید و به دنبال آن غارت و با خاک یکسان شد.
به نقل از شهریارنیوز