اسماعیل‌خان ممتاز
(۱۲۵۸ش، تبریز ـ ۱۵ آذر ۱۳۱۲، تهران)
سیاستمدار، مترجم، چندین دوره وزیر، رئیس و نماینده مجلس‌شورای‌ملی
میرزا اسماعیل‌خان ممتاز معروف به ممتازالدوله به سال ۱۲۵۸ هجری‌شمسی در تبریز متولد شد. پدرش میرزا علی‌اکبر مکرم‌السلطنه از جمله رجال بنام ایران بود.
اسماعیل تحصیلات مقدماتی را در تبریز به پایان رساند و سپس برای ادامه تحصیل در حقوق و زبان فرانسه راهی استانبول شد و به فراگیری دانش پرداخت. در سن ۱۷ سالگی به ایران آمده و در وزارت امور خارجه مشغول به کار گردید تا اینکه سال بعد به‌عنوان نائب سفارت ایران مجدداً راهی استانبول شد و تا سمت کنسول و سرکنسول ایران در آن کشور ارتقاء یافت.
وی در اوایل صدارت عین‌الدوله به تهران رفت و ضمن آنکه به‌عنوان مترجم مشغول به کار شد، قانون دادگستری را از ترکی عثمانی به فارسی ترجمه کرد که همان قانون با فرمان شاه به اجرا درآمد.
ممتازالدوله پس از به توپ بسته شدن مجلس به سفارت فرانسه پناهنده و در نهایت راهی پاریس و لندن شد اما در سال ۱۲۸۷ هجری‌شمسی همزمان با عزل محمدعلی شاه به تهران بازگشت و نماینده آذربایجان در مجلس شد که ۲ سال بعد جایگاه ریاست مجلس را تصاحب نمود.
میرزا اسماعیل‌خان در کابینه‌های مختلف عهده‌دار پست‌های حساسی بود که به‌عنوان مثال می‌توان به وزیر مالیه، عدلیه و پست و تلگراف اشاره نمود.
با کودتای سیدضیاء در سال ۱۲۹۹ هجری‌شمسی، نام ممتازالدوله جزو ۷۰ نفری بود که به دست سیدضیاء بازداشت و به کاشان تبعید شده بودند.
میرزا اسماعیل‌خان به سال ۱۳۱۲ هجری‌شمسی در تهران چشم از جهان فروبست.